Yeniden seçilen Venizelos barış güvercinleri uçuruyor
1910 yılında Yunanistan’daki askeri yönetimin başına geçtikten sonra “Megali İdea” ülküsü peşinde Türkiye’ye gözlerini diken Venizelos’un en büyük amacı, iki kıtaya ve beş denize açılan bir Yunanistan yaratmak ve Bizans İmparatorluğu’nu yeniden kurmaktı. Bu amaç peşinde çeşitli ittifaklara giren Venizelos, hem topraklarını genişletmeyi hem de nüfusunu artırmayı başarmıştı. Bu gelişmelerden sonra Venizelos, “Büyük Yunanistan”ı yaratma yolunda bir sonraki amacını dönemin İçişleri Bakanı Emanuel Repulis’e şöyle açıklıyordu: “Şimdi artık gözlerimizi doğuya çevirme zamanı geldi.”
Venizelos’un hesapları, Atatürk önderliğindeki Türk milleti tarafından bozulmasaydı, Yunanistan Venizelos yönetiminde Megali İdea ülküsünü büyük ölçüde yerine getirmiş olacaktı. Ancak Anadolu’da uğranan bozgun, Venizelos’u bir süre siyasetin dışına itti. 19 Ağustos 1928 seçimleriyle bir kez daha son derece güçlü bir şekilde iktidara geldiğinde, artık eski emellerinden vaz geçmiş ve esas olarak Yunanistan halkının yaşam koşullarını iyileştirme gayreti içine girmiş görünüyordu.
Bu dönemde Türkiye ile yakın işbirliğine gitmek, Venizelos’un yeni dış siyasetinin en önemli hedefini teşkil ediyordu. Bu nedenledir ki seçimden sadece 11 gün sonra Türk Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü (Aras) ve Başbakan İsmet Paşa’ya birer mektup gönderdi. Türkiye’den de olumlu yanıt gelmesi üzerine Türk-Yunan dostluğuna giden yol açıldı. Yunan Başbakanının Ankara ziyareti ile 30 Ekim 1930’da iki ülke arasında “Dostluk, Tarafsızlık, Uzlaşma ve Hakemlik Antlaşması”; “Deniz Kuvvetlerinin Sınırlandırılmasına İlişkin Protokol”; “İkamet, Ticaret ve Seyrisefain Antlaşmaları” imzalandı.
Yunan tarihçileri Venizelos’un dostluk söylemlerini aşırı bularak eleştirse de, pek çoğuna göre 1930 yılındaki antlaşmalar Venizelos’un en büyük diplomatik başarılarıdır ve iki halk için de gerçekçi bir siyasettir.
