Tarihte Bugün - 24 Aralık

Tarihte Bugün – 24 Aralık

İnönü’nün Miralay Sadık’a verdiği duygulu cevap

Miralay Mehmet Sadık Bey, daha 1906 tarihinde İttihat ve Terakki’nin Selanik kadar önemli Manastır şubesinin başına geçmiş, II. Meşrutiyet’in ilanı (1908) sonrası büyük ün kazanmıştı.

İttihat ve Terakki Cemiyeti’yle 1911 yılında takışarak Hizb-i Cedid isimli bir muhalif hizip oluşturdu. Cemiyetin uzlaşmacı davranışına rağmen kaotik Hürriyet ve İtilaf’ın kurucuları arasında yer aldı. 1912’de adı Halâskâr Zâbitân dedikodularına karıştı. 11 Haziran 1913’teki Mahmut Şevket Paşa suikastinden sonra ülkeden kaçtı. Bu karışıklık içinde Rus Çarına telgraf çekerek İstanbul’u işgal etmesini istediği rivayetleri bile çıktı.

Mütarekede İngilizler’in dostu oldu. Damad Ferit Paşa’dan istediği bakanlığı alamayınca hem İstanbul’daki hem de Ankara’daki hükümete muhalif kesildi. 5 Kasım 1922’de İngiliz Yüksek Komiserliği’ne sığındı ve onların sağladığı bir gemiyle Romanya’ya gitti.

1924’te TBMM’nin çıkardığı 150’likler listesine alındı ve 1927’de vatandaşlıktan çıkarıldı. 1938 affında ülkeye dönmedi. 1940’ta tam 80 yaşındayken Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’ye başvurarak, vatan haini sayılmaması ve emeklilik hakkının tanınması koşuluyla Türkiye’ye dönmek istediğini bildirdi. Herhangi bir pişmanlığı olmadığı ortadayken İnönü’nün kendisine verdiği cevap, Paşa’nın insan yönünü aydınlatır:

“Memlekete geliniz, hatıralarınızı neşrediniz, sesinizi işittiriniz, milletin vicdanından kopacak olan hükmü bekleyiniz.”

Miralay Sadık, bunun üzerine 23 Şubat 1941’de döndüğü ülkesinde vatan toprağını öperken heyecanlandı ve o günün gecesinde hayata veda etti. Gerçek bir trajedinin kahramanı olarak.