Tarihte Bugün - 26 Ocak

Tarihte Bugün – 26 Ocak

Kâzım Karabekir Paşa vefat etti

Milli Mücadele’nin önderlerinden, İsmet Paşa’nın yakın dostu Kâzım Karabekir, 26 Ocak 1948 günü Ankara’da vefat etti.

Kâzım Karabekir 1882 yılında İstanbul’da doğdu. Fatih Askeri Rüştiyesi, Kuleli Askeri Lisesi ve Harp Okulu’nda öğrenim gördü. 1905 yılında Harp Akademisi’ni birincilikle bitirdi. Mezun olduktan sonra Manastır’da Üçüncü Ordu emrine girdi. 1907’de Enver Paşa’yla birlikte İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Manastır Şubesi’ni kurdu.

1912’de binbaşı rütbesiyle Balkan Savaşı’na katıldı. 1914’te yarbay, 1915’te albay, 1918’de tuğgeneral oldu. 1919’da Erzurum’daki 15. Kolordu komutanlığına atandı. İstanbul Hükümeti’nin Mustafa Kemal hakkındaki tutuklama kararına uymayarak Erzurum Kongresi’nin düzenlenmesine olanak sağladı. Milli Mücadele’nin Doğu’daki güvencesi oldu. Ermenilerce işgal edilen toprakları geri alarak 1920’de Gümrü Antlaşması’nı imzaladı. Gürcistan’ın elinde kalan Artvin ve Ardahan’ın da geri alınmasını sağladı.

Kurtuluş Savaşı’nın ardından Ankara’ya gelerek TBMM’nin çalışmalarına katıldı. 1924’te Halk Fırkası’ndan istifa ederek, Cumhuriyet tarihinin ilk muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kurucuları arasında yer aldı. Partinin 1926’da kapatılmasının ardından milletvekilliğini bağımsız olarak sürdürdü.

Atatürk’e suikast girişimi soruşturmasında diğer muhaliflerle birlikte İstiklal Mahkemesi’nde yargılandı, ancak beraat etti. 1927’de milletvekilliği sona erdikten sonra 12 yıl boyunca siyasetten uzak durdu ve anılarını kaleme aldı. Atatürk’ün ölümünden sonra 1939’da yeniden milletvekili seçilerek siyasete döndü. 1946’da TBMM başkanlığına seçildi ve bu görevini sürdürdüğü sırada hayatını kaybetti.