Tarihte Bugün - 30 Mayıs

Tarihte Bugün – 30 Mayıs

İsmet Paşa’nın İtalya gezisi

1919-1922 yılları arasında Türkiye’nin işgalinde yer alan İtalya, işgalciler arasında kuşkusuz “en kibar” olanıydı. Teoride “düşman”, pratikte “dost” gibi davranan İtalya, Lozan Antlaşması’nı onaylayan ilk Avrupa devleti olarak da Türklerin takdirini kazanmıştı. Ancak Kurtuluş Savaşı’nı takip eden dönemde İtalya’nın Akdeniz’de izlediği yayılmacı siyaset, Mussolini yönetimindeki bu ülkeyi Türkiye için bir risk haline getirmişti.

1920’li yılların sonunda İtalya, sürpriz bir hamleyle Doğu Akdeniz’deki etki alanını genişletmeye yönelik olarak Türkiye ile ittifak yapmak istediğini açıkladı. Bunun sonucu olarak da 30 Mayıs 1928’de iki ülke arasında “Tarafsızlık, Uzlaşma ve Adli Çözüm Antlaşması” imzalandı. Ardından, Başbakan İsmet Paşa’nın İtalya’ya bir ziyaret yapması planlandı. 1932 yılında gerçekleştirilebilen bu ziyaret, 24 Mayıs’ta başladı ve 30 Mayıs’ta sona erdi. İsmet Paşa’ya gezide Mevhibe Hanım, Tevfik Rüştü Bey (Aras), Recep Bey (Peker) ve Roma Elçisi Vasıf Bey (Çınar) eşlik ediyordu.

İsmet Paşa, ziyareti sırasında İtalya Kralı Vittorio Emanuele, Başbakan Benito Mussolini, Dışişleri Bakanı Dino Grandi, gazeteciler ve yüksek rütbeli generallerle görüşmeler yaptı. Yapılan temaslarda, iki ülke arasında imzalanan dostluk antlaşmasının beş yıl daha uzatılmasına karar verildi. Gezi, Türk, İtalyan ve dünya medyası tarafından da yakından takip edildi.

Başbakan, dönmeden önce İtalyan basınına şu açıklamayı yaptı:

“Seyahatimin en kıymetli neticesi, İtalya’nın Türkiye hakkında açık ve dürüst siyasetini müşahade etmek olmuştur… Barışı göz önünde bulundurmaksızın, uzlaşmaksızın çalışmak ve yaşamak mümkün olmadığından, bu karşılıklı anlaşma siyasetinin maksadı barışı kuvvetlendirmek ve bütün milletlere aynı misali vermektir.”