İnönü Vakfı

Tarihte Bugün - 28 Şubat / 1 Mart

Adolf Hitler’den İnönü’ye mektup ve İnönü’nün cevabı

İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanya Devlet Başkanı Adolf Hitler, 28 Şubat 1941 tarihinde Büyükelçi Von Papen aracılığıyla Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’ye bir mektup gönderdi. O sırada Avrupa’yı kasıp kavuran Alman orduları Fransa dahil kıtanın büyük kısmını işgal etmiş ve Romanya’dan geçerek Balkanlar’a doğru ilerlemişti. Türkiye, bir işgal ihtimaline karşı Trakya’da çok yoğun savunma önlemleri almıştı. Türk Genelkurmayı, İstanbul’un boşaltılması dahil her türlü senaryoyu masaya yatırmıştı.

Bu hazırlıkları takip eden Hitler, gönderdiği mektupta “Sizin ülkenize saldırmayacağım,” şeklinde sözlü bir güvence veriyor, ancak bu güvencenin arkasına bir de gözdağı ekliyordu: “Türk hükümeti bizi bu tutumumuzu değiştirmeye mecbur edecek önlemler almaya yönelmezse...”

Hitler’in bu mektubuna İsmet İnönü’nün 12 Mart 1941’de verdiği yanıt da aynı nazik üslupla Türkiye’nin Almanya aleyhine bir tutum içinde olmadığını belirtiyor ve aşağı yukarı aynı ifadelerle bir gözdağı içeriyordu: “Alman hükümeti, Türk hükümetini, bu tutumunu değiştirmeye mecbur edecek önlemler almaya yönelmediği sürece...”

Alman araştırmacı Lothar Krecker, Türk-Alman ilişkilerini inceleyen bir araştırmasında bu mektuplaşma için özetle şu yorumu yapmıştı: “O sıralarda kudretinin zirvesinde olan Hitler, bu gibi sözlere nadiren m...